Acupunctuur floreert, maar wat zegt wetenschappelijk onderzoek?
In dit artikel:
Acupunctuur werkt volgens traditionele leer via het in balans brengen van qi langs meridianen; westerse verklaringen richten zich op stimulatie van zenuwen, spieren en bindweefsel die doorbloeding en vrijgave van pijnstillende stofjes (zoals endorfines) kunnen beïnvloeden. Amerikaanse onderzoekers Robert B. Kelly en Joel Willis (Cleveland Clinic) maakten in een uitgebreide literatuurstudie de balans op van het wetenschappelijke bewijs.
De belangrijkste bevindingen:
- Voor spanningshoofdpijn en migraine zijn er aanwijzingen dat acupunctuur de klachten in frequentie en hevigheid kan verminderen. Bij migraine lijkt de methode vergelijkbaar effectief als medicatie, met minder bijwerkingen.
- Bij chronische lage rugpijn tonen meerdere studies een klein maar meetbaar voordeel ten opzichte van geen behandeling of nep-acupunctuur; gemiddeld ging pijnscore met circa 17 punten op een schaal van 100 omlaag, wat in de praktijk mogelijk als beperkt voelbaar wordt ervaren.
- Ook bij vruchtbaarheidsbehandelingen wijzen veel studies op een mogelijke positieve invloed van acupunctuur.
Tegelijkertijd signaleren Kelly en Willis dat verschillen tussen ‘echte’ en ‘neppe’ acupunctuur vaak gering zijn. Dat duidt erop dat verwachtingen, vertrouwen in de behandelaar en de rituelen rond de behandeling — dus placebo-effecten — een belangrijke rol spelen. Bovendien is de kwaliteit van veel onderzoeken matig en blijkt er een publicatiebias: veel studies komen uit China en daarin worden vaker positieve resultaten gepresenteerd dan negatieve.
Wat veiligheid betreft geldt dat acupunctuur over het algemeen veilig is en meestal slechts milde bijwerkingen geeft (zoals vermoeidheid of een beurs gevoel). Zeldzame, ernstigere complicaties (bijv. infecties of een klaplong) zijn beschreven, waardoor behandeling door een goed opgeleide professional essentieel blijft.
Kortom: acupunctuur is geen wondermiddel, maar kan voor sommige pijnklachten en in bepaalde situaties nuttig zijn als aanvulling binnen een bredere behandeling. Voor patiënten die niet op standaardtherapieën reageren, vormt het een redelijk alternatief — waarbij een deel van het voordeel mogelijk voortkomt uit de behandelcontext en verwachtingen in plaats van alleen de naald zelf.