Appartementen, winkel of trampolinepark: steeds meer kerken sluiten of krijgen ander doel

In dit artikel:

Kerken in Nederland krijgen steeds vaker een andere rol omdat minder mensen ze nog om religieuze redenen bezoeken. Verzekeraar Donatus schat dat in de komende zes jaar ongeveer duizend kerken hun religieuze functie verliezen — bijna een kwart van de gebouwen die nu nog in gebruik zijn — en RTL Z meldt dat dit tempo hoger ligt dan in voorgaande jaren.

De oorzaken zijn meervoudig: teruglopende kerkgang, vergrijzing van de achterban, minder vrijwilligers en de hoge kosten voor onderhoud en verduurzaming van vaak oude panden. Bisdom Roermond illustreert de trend regionaal: van 361 kerken in Limburg zijn er de afgelopen 25 jaar circa 80 gesloten; van de resterende wordt verwacht dat ongeveer de helft binnen tien jaar stopt. Ook Erfgoed Zeeland waarschuwt dat in hun provincie in het uiterste geval de helft van de kerken binnen vijftien jaar kan verdwijnen.

In plaats van te slopen krijgen veel kerkgebouwen een nieuwe bestemming. Sociale en maatschappelijke functies zoals dorpshuizen, zorgcentra of bibliotheken komen vaak voor. Door de krappe woningmarkt worden panden ook steeds vaker omgebouwd tot woningen of appartementen. Daarnaast ontstaan onverwachte transformaties: in Limburg bevinden zich bijvoorbeeld een trampolinepark, een bloemenwinkel en een begrafenisondernemer in voormalige kerken. Vereniging Eigen Huis verwelkomt dat sloop minder gebruikelijk is, omdat herbestemming het erfgoed bewaart en nieuwe maatschappelijke waarde creëert.

Kortom: Nederlandse kerken staan voor een omslag van religieuze naar seculiere of multifunctionele bestemmingen, aangewakkerd door demografische, financiële en maatschappelijke veranderingen.