De bibliotheek is populairder dan ooit: hoe kan dat?

In dit artikel:

De Nederlandse bibliotheek maakt een opvallend herstel door na jaren van dalende ledenaantallen en stevige bezuinigingen. Volgens cijfers van de KB en het CBS telde de bibliotheek in 2024 liefst 2,4 miljoen leden onder kinderen en jongeren; in totaal is ruim een vijfde van de Nederlandse bevolking lid. Ook digitaal gebruik groeide fors: in 2024 werden 5,8 miljoen e-books en 2,6 miljoen luisterboeken uitgeleend.

De omslag heeft meerdere oorzaken. Sinds 1 juli 2022 is lidmaatschap voor iedereen onder de 18 gratis, wat sterk bijdroeg aan de aanwas. Voor volwassenen zijn lidmaatschappen steeds vaker gratis of goedkoper; Rotterdam biedt dit jaar voor het eerst een volledig gratis abonnement voor alle inwoners. Daarnaast fungeren bibliotheken steeds meer als ontmoetingsplek met maatschappelijke activiteiten—van media- en digivaardigheidstrainingen tot taaloefengroepen—wat in 2024 leidde tot bijna 398.000 evenementen met circa 5,4 miljoen deelnemers. Het aantal vrijwilligers steeg met 6% naar 28.000.

De overheid greep eerder in vanwege bibliotheeksluitingen: gemeenten krijgen extra middelen en een wettelijke zorgplicht om voldoende bibliotheekvoorzieningen te waarborgen. Verder komt er tot vijftig miljoen euro per jaar voor het programma ‘Bibliotheek op school’ om lezen op scholen te stimuleren.