De meeste Nederlanders willen geen halvering eigen risico, dit is waarom
In dit artikel:
Het kabinet-Schoof wil het verplichte eigen risico in de zorg vanaf januari 2027 halveren naar 165 euro per jaar. Het voorstel bleef nationaal politiek onderwerp van strijd: tijdens de formatie hadden met name PVV en BBB verlaging hoog op de agenda staan (PVV pleit zelfs voor volledige afschaffing). Hoewel de PVV in juni uit het kabinet stapte, besloot de ingekrompen coalitie in juli toch door te zetten met de afgesproken maatregel, onderdeel van een nieuw zorgakkoord waarover het kabinet in juli afspraken maakte met zorgpartijen.
Uit onderzoek van vergelijkingssite Independer blijkt dat ongeveer twee derde van de Nederlanders tegen deze halvering is. De bezwaren richten zich vooral op de financiële kant: een lager eigen risico leidt vrijwel zeker tot hogere zorgpremies. De Raad van State verwacht een premieopslag van circa 200 euro per jaar; vergelijkingssite Overstappen.nl rekende uit dat de premie zelfs met ongeveer 700 euro in twee jaar kan stijgen. Jongeren zijn het meest sceptisch (71 procent tegen), ook onder 60-plussers overheerst tegenstand (59 procent tegen).
Critici wijzen erop dat het oorspronkelijk geformuleerde doel — kwetsbare groepen financieel te ontzien — niet per se wordt bereikt. Volgens Independer helpen veel lage-inkomensgroepen al met zorgtoeslag, terwijl een andere groep juist nadeel kan ondervinden: arbeidsongeschikten verliezen mogelijk een huidige tegemoetkoming van 220 euro wanneer het eigen risico omlaag gaat. Independer berekende bovendien dat de gemiddelde basispremie de afgelopen tien jaar al flink steeg, van ongeveer 99 euro per maand in 2015 naar circa 158 euro nu.
Voorstanders zien een lager eigen risico als instrument om drempels voor zorggebruik te verminderen; mensen zouden vaker en eerder medische hulp zoeken, wat vooral chronisch zieken ten goede kan komen. Tegenstanders waarschuwen dat dit ook onnodig zorggebruik kan stimuleren, waardoor wachttijden en druk op personeel toenemen. In de Kamer uitten politici felle kritiek; D66-leider Rob Jetten bijvoorbeeld noemde het plan zeer slecht en waarschuwde voor langere wachttijden en mogelijke selectie van patiënten.
De Raad van State adviseert terughoudendheid: een lager eigen risico kan financieel nadelig uitpakken voor bepaalde kwetsbare groepen en vergroot naar verwachting de zorgvraag, terwijl er geen structurele oplossing ligt om de betaalbaarheid van de zorg op lange termijn te garanderen. Vanaf 2030 zou het eigen risico weer met de inflatie meekomen. Met de verkiezingen eind oktober nog in het vooruitzicht, blijven verschillende partijen uiteenlopende voorstellen voor het eigen risico in hun programma hebben — van volledige afschaffing tot het terugdraaien van de verlaging.