Fraude-expert legt uit: zo verleiden fraudeurs je om hen geld te geven

In dit artikel:

Fraude-expert Marco Hendriks van ABN AMRO waarschuwt dat fraude iedereen kan overkomen doordat oplichters vooral inspelen op emoties zoals angst, hebzucht en verliefdheid. Volgens hem worden in zo’n 95 procent van de gevallen slachtoffers zelf aangezet om geld over te maken of inloggegevens te delen. De belangrijkste conclusie: het gaat niet alleen om technische trucs, maar om menselijk gedrag onder druk of beïnvloeding.

Veelgebruikte methodes
- Bank‑nepgesprekken: oplichters bellen zogenaamd namens de bank en melden verdachte transacties. Ze vragen slachtoffers in te loggen, ‘hulpprogramma’s’ te installeren of geld over te boeken om het te ‘veiligstellen’. Hendriks benadrukt dat een bank nooit zal vragen om geld weg te boeken of om inlogcodes, pincode of responscodes door te geven.
- Investerings- en crypto‑scams: via sociale media of telefoon worden hoge rendementen beloofd. Er worden nepsites en faux‑grafieken gebruikt om winst te laten lijken, terwijl oplichters uiteindelijk de toegang tot rekeningen krijgen en geld weghalen.
- Datingfraude: met gestolen foto’s en een verzonnen verhaal wordt vertrouwen opgebouwd; na enige tijd volgt het verzoek om geld voor bijvoorbeeld een vliegticket of ‘investeringen’. Dit kan over weken of maanden gebeuren en leiden tot grote verliezen.
- Nepwebshops: aantrekkelijke aanbiedingen of schaarste lokken tot aankopen op frauduleuze sites. Na betaling volgt geen levering en vaak is contact met klantenservice onmogelijk.

Waarom het werkt
Fraudeurs spelen doelbewust in op emoties en leggen vaak digitale sporen die hun geloofwaardigheid vergroten. Datalekken (meer dan 35.000 per jaar) zorgen ervoor dat kwaadwillenden eenvoudig persoonsgegevens kunnen noemen, wat slachtoffers het gevoel geeft dat de beller of afzender ‘echt’ is. Bovendien zijn criminelen steeds slimmer en passen ze tactieken aan zodra bepaalde trucs worden doorzien; sommige scams duren dagen tot maanden om vertrouwen te winnen.

Schade en onderrapportage
De financiële schade gaat vaak gepaard met grote schaamte en emotionele impact; veel slachtoffers schamen zich en melden het niet. CBS‑cijfers tonen dat meer dan 9 procent van Nederlanders (15+) in 2024 slachtoffer was van fraude, maar Hendriks noemt dit waarschijnlijk het topje van de ijsberg omdat veel gevallen ongemeld blijven.

Praktische veiligheidsadviezen
- Maak nooit beslissingen onder tijdsdruk; neem afstand en controleer zaken rustig.
- Geef nooit inloggegevens, pincodes of responscodes door; ook niet aan familie.
- Banken zullen nooit vragen om je pas op te sturen of om meekijksoftware te installeren.
- Controleer investeringsplatformen grondig; begin klein en laat eerst uitkeren om te testen. Gebruik bij voorkeur bekende, gevestigde platforms.
- Let bij webshops op keurmerken, bedrijfsgegevens en de ouderdom/echtheid van reviews.
- Doe altijd aangifte bij de politie: de dossiers kunnen gekoppeld worden en helpen bendes op te rollen.
- Praat erover met familie, vrienden of hulpinstanties; schaamte belemmert herstel en preventie.

Toekomstbeeld
Hoewel sommige vormen van fraude (zoals WhatsApp‑scams en bepaalde phishing) afnemen door bewustwording, evolueren de technieken snel. AI‑gebaseerde fraude neemt toe, waardoor impersonatie en overtuiging nog realistischer worden. Hendriks’ kernboodschap: houd vast aan basisregels (nooit geld overmaken op verzoek, geen codes delen) en blijf waakzaam — zo verklein je de kans om slachtoffer te worden.