Grote kans dat D66 een 27e zetel krijgt: zo kan het de kabinetsformatie beïnvloeden

In dit artikel:

D66 is volgens de ANP Verkiezingsdienst uiteindelijk als winnaar uit de bus gekomen, nadat de partij aanvankelijk werd gepasseerd door de PVV. De definitieve uitslag hangt nog af van stemmen uit het buitenland — waarvan de tellingen uiterlijk vanavond of morgenochtend verwacht worden — maar ook met de huidige tellingen lijkt D66 niet meer in te lopen. Op 7 november maakt de Kiesraad de officiële einduitslag bekend.

Belangrijk punt is de mogelijke toekenning van een extra restzetel aan D66, waardoor hun totaal op 27 zetels kan uitkomen. Die restzetel kan de formatie flink beïnvloeden: in de huidige prognoses levert de combinatie D66–VVD–CDA–JA21 met die extra zetel 76 van de 150 zetels op, genoeg voor een Kamermeerderheid; zonder die zetel bleef die combinatie op 75 zitten, net onder de helft. Daarmee vergroot de kans op een centrumrechts kabinet als de restzetel toekomt aan D66.

Tegelijkertijd werkt D66-leider Rob Jetten naar eigen zeggen toe naar een stabiel kabinet uit het midden met steun in beide Kamers. Zijn voorkeur lijkt een “middenkabinet” met GroenLinks-PvdA, CDA en VVD — een combinatie die op papier rond de 86 zetels zou komen te staan — maar de VVD heeft vooraf al uitgesloten met links te gaan samenwerken. Die VVD-blokkade maakt het voor Jetten de eerste politieke proef: lukt het hem de VVD en GroenLinks-PvdA toch om aan tafel te krijgen, of dwingt de realiteit hem naar een centrumrechts traject?

Kamervoorzitter Martin Bosma ontvangt vrijdagmiddag de fractieleiders om de uitslag te bespreken en een verkenner aan te wijzen; D66 mag een kandidaat-verkenner voordragen. De buitenlandse stemmen zijn daarbij cruciaal: eerdere peilingen onder Nederlandse kiezers in het buitenland toonden relatief veel steun voor D66 en minder voor de SP, waardoor D66 de extra zetel kan verwerven en de SP mogelijk een zetel kan verliezen.