Ook Nederlandse kinderen slachtoffer van donor-schandaal: artsen slaan alarm
In dit artikel:
Deense spermadonor 7069, bekend bij moeders als "Kjeld", heeft naar nu blijkt veel meer kinderen verwekt dan aanvankelijk gedacht: minstens 197 verspreid over Europa. De donorleveringen vonden plaats tussen 2006 en 2023 via de European Sperm Bank (ESB). Omdat hij een schadelijke genetische mutatie in een deel van zijn zaadcellen blijkt te dragen, kunnen veel van deze donorkinderen drager zijn — met een maximale erfelijkheidskans van ongeveer 50 procent — en lopen zij bij overerving een zeer hoge kans (geschat 80–90 procent) op het krijgen van kanker, vaak op jonge leeftijd.
Al minstens tien kinderen van deze donor hebben inmiddels kanker gekregen; enkele kinderen kregen twee verschillende vormen van kanker en sommigen overleden jong. De eerste melding van kanker bij een donorkind dateert uit april 2020, waarna ESB de uitgifte kort pauseerde. Na negatieve testuitslagen werd de donor weer vrijgegeven, maar na nieuwe meldingen in oktober 2023 bleek uit vervolgonderzoek dat er wél sprake was van een kankerverwekkende mutatie in een deel van zijn sperma, waarna hij permanent werd geblokkeerd.
De ESB heeft na de ontdekking klinieken geïnformeerd, maar hulp bij het opsporen van alle betrokken moeders en kinderen wordt niet gegeven; de bank beroept zich op donorprivacy. Onderzoek van Nieuwsuur/NOS en Europese omroepen toont daarnaast aan dat nationale limieten voor het aantal kinderen per donor in meerdere landen ruimschoots zijn overschreden: zo zijn er van donor 7069 naar schatting 35 kinderen in Spanje, 53 in België en 99 in Denemarken — landen met wettelijke maxima van respectievelijk zes, zes (België) en 25 (Denemarken). In Nederland zijn de donorleveringen van ESB niet via Nederlandse klinieken gebruikt, maar ten minste twee Nederlandse vrouwen kregen wel een kind van deze donor via een Belgische kliniek; sinds twintig jaar is anoniem doneren in Nederland verboden.
Om onontdekte donorkinderen te vinden en ongeruste ouders te informeren is de donornaam en het nummer nu openbaar gemaakt. De affaire legt zwakke plekken in internationale registratie, toezicht en communicatie tussen spermabanken en medische centra bloot en benadrukt de noodzaak van betere grensoverschrijdende regulering en opsporing bij genetische risico’s.