Statiegeld moet fors omhoog, vindt inspectie
In dit artikel:
Het Nederlandse statiegeldsysteem levert minder zwerfafval op, maar de inzameling blijft achter de wettelijke doelstelling. Grote plastic flessen kennen 25 cent statiegeld, kleine flesjes 15 cent en sinds 1 april 2023 geldt ook 15 cent voor blikjes. Statiegeld Nederland schat dat er jaarlijks zo’n 2,5 miljard blikjes in omloop zijn; circa 150 miljoen daarvan belanden in het milieu. Dankzij statiegeld is het aandeel flesjes en blikjes in zwerfafval met ongeveer 70% gedaald, maar de inzamelpercentages halen de beoogde 90% niet: kleine plastic flesjes werden vorig jaar voor 77% ingeleverd en blikjes voor 84%.
De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) is zeer ontevreden over deze cijfers en pleit voor een hogere financiële prikkel: 15 cent extra statiegeld op flessen of een retourbonus van 15 cent (waardoor consumenten 30 cent terugkrijgen bij inleveren). Volgens ILT zouden zulke maatregelen effectief zijn. Verpact, dat namens het bedrijfsleven de inzameling uitvoert, verzet zich fel tegen verhoging of bonus en stapte naar de Raad van State. Verpact waarschuwt dat extra statiegeld de overlast rond inleverpunten en rijen bij automaten zal vergroten en dat geld beter naar extra inleverautomaten kan gaan.
ILT verwijt Verpact bovendien dat verbeteringen bewust worden vertraagd — bijvoorbeeld door bij de uitbreiding onvoldoende automaten te plaatsen, waardoor kleine flesjes en blikjes in machines voor grote flessen moeten en lange wachtrijen ontstaan. De toezichthouder legde eerder dit jaar al een last onder dwangsom op met de eis van 5.400 extra inzamelpunten en legde vanaf januari een dwangsom op van 1,5 miljoen euro per dag (tot maximaal 21 miljoen). ILT stelt dat Verpact tussen juli 2021 en december 2024 meer dan een half miljard euro heeft verdiend aan niet-ingeleverde verpakkingen en noemt dat een perverse prikkel.
Staatssecretaris Thierry Aartsen is tegen verhoging van het statiegeld — hij noemt dat “het verkeerde signaal” — en wil liever positieve prikkels en betere bereikbaarheid van inleverpunten, onder andere buiten supermarkten, om het inleveren gemakkelijker te maken. Donderdag staan ILT en Verpact tegenover elkaar bij de Raad van State.