Tandarts is voor velen te duur - wat gebeurt er als je de tandarts mijdt?

In dit artikel:

Voor veel Nederlanders is een routinebezoek aan de tandarts geen vanzelfsprekendheid meer: vanwege hoge kosten en onvoldoende verzekering worden afspraken uitgesteld of geschrapt. Volgens recente CBS-cijfers slaat ongeveer een kwart van de bevolking een tandartsbezoek over om financiële redenen; een Eerste Kamer-rapport schat dat zo’n 500.000 mensen mondzorg mijden. In de laagste inkomensgroep gaat het om circa één op de drie personen. Sinds volwassenen ouder dan 18 tandheelkundige zorg niet meer in het basispakket zit, moeten zij behandelingen zelf betalen of een aanvullende verzekering afsluiten.

Het uitstellen van zorg leidt vaak tot verergering van problemen: een klein gaatje kan binnen maanden uitgroeien tot een diepe infectie met pijn, zenuwbeschadiging of tandverlies tot gevolg. Ingrepen als wortelkanaalbehandelingen of kronen kunnen honderden tot duizenden euro’s kosten, en zonder aanvullende dekking volledig voor eigen rekening komen. Paradoxaal bespaart het vermijden van de tandarts vaak weinig, omdat achteraf juist dure ingrepen nodig zijn.

Mondgezondheid beïnvloedt ook de algemene gezondheid. Chronische tandvleesontstekingen (parodontitis) kunnen bacteriën in de bloedbaan brengen en worden in onderzoeken in verband gebracht met hart- en vaatziekten, diabetes type 2 en longinfecties. Mensen met diabetes zijn gevoeliger voor mondontstekingen, wat de glucosecontrole bemoeilijkt en zo een vicieuze cirkel kan creëren. Bij ouderen kunnen mondbacteriën bijvoorbeeld longontstekingen veroorzaken.

Financiële motieven leiden bovendien tot praktische keuzes door zorgverleners: meer dan de helft van tandartsen en kaakchirurgen zou tanden trekken zonder dat er een medische noodzaak is, omdat extracties goedkoper zijn dan complexere behandelingen — een praktijk die vooral lagere inkomens raakt. Naast medische gevolgen zijn er ook psychosociale effecten: schaamte en verminderde eigenwaarde door slecht gebit zorgen regelmatig voor sociale terugtrekking, minder lachen, minder spreken in gezelschap en soms zelfs het mijden van werk of sollicitaties.

Kortom: het vermijden van tandartszorg vanwege kosten schaadt niet alleen het gebit, maar kan leiden tot duurder herstelwerk, verslechterde algemene gezondheid en aanzienlijke sociale nadelen. Voor wie geen aanvullende verzekering kan betalen, is preventie lastig, waardoor gezondheidsachterstanden en maatschappelijke problemen verdiept kunnen raken.