Vuilnis op straat zetten, kost de grote steden miljoenen: ergernis en 'problemen stapelen zich op'

In dit artikel:

Het journalistieke platform Pointer en KRO-NCRV legden deze week bloot dat zwerfafval naast containers grote steden in Nederland jaarlijks miljoenen extra kost. Uit navraag in twintig gemeenten, waaronder de G4 (Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Den Haag), blijkt dat de klacht over stapels dozen, opengereten vuilniszakken en grof vuil toeneemt. Utrecht noemt bijplaatsingen een “structurele en groeiende uitdaging”: de opruimkosten stegen van circa €1,2 miljoen in 2021 naar ongeveer €2,8 miljoen dit jaar. Amsterdam zag de uitgaven voor het weghalen van verkeerd geplaatst afval verdubbelen van €4,1 miljoen in 2021 naar €8,3 miljoen; handhavingskosten van zo’n €5 miljoen zijn daar nog niet bij opgeteld.

Rotterdam’s speciale dienst NietRNaast haalde dit jaar al 666.097 keer illegaal naast containers geplaatste spullen op. Ook middelgrote steden zoals Groningen, Almere, ’s-Hertogenbosch en Eindhoven signaleren een toename. Gemeenten wijzen op bevolkingsgroei en veranderend gedrag van inwoners als oorzaken, maar experts benadrukken dat de fysieke en sociale omgeving meespeelt: kapotte of volle containers en een rommelige straat nodigen uit om afval naast de bakken te zetten. Gedragsdeskundige Luuk Bos wijst erop dat mensen onbewust hun gedrag afstemmen op wat ze om zich heen zien — “vuil trekt vuil”.

Gemeenten proberen met uiteenlopende maatregelen bewoners te stimuleren afval wél in de bakken te deponeren, van tuintjes rond containers tot geurige proefjes, maar geven tegelijk toe dat de basis — op tijd legen en goed functionerende containers — beter moet. Amsterdam-wethouder Hester van Buren zegt dat schoon zijn de norm moet worden. Conclusie: behalve meer capaciteit en handhaving is vooral een verandering van gedrag nodig om het probleem structureel te verminderen.