Wantrouwen in politiek weer terug op dieptepunt: kiezers verwachten weinig van verkiezingen

In dit artikel:

Ipsos I&O onderzocht in opdracht van de NOS het vertrouwen van Nederlandse kiezers in de landelijke politiek. Het resultaat is somber: slechts 29 procent heeft enige mate van vertrouwen; 68 procent zegt weinig tot zeer weinig vertrouwen te hebben. Na een korte opleving vorig jaar is het vertrouwen weer terug op het meerjarige gemiddelde.

Belangrijkste oorzaken: veel kiezers vinden dat politici problemen niet oplossen, slecht samenwerken en vooral met zichzelf bezig zijn — een oordeel dat bijna driekwart van de respondenten deelt, ongeacht partijvoorkeur. Politieke ontevredenheid concentreert zich vooral rond asiel en migratie (68% ontevreden), de woningmarkt (64%) en de zorg (53%). Onvrede over immigratie/asiel is bijzonder hoog onder PVV- (87%) en JA21-kiezers (92%).

Partijverschillen
Toen het kabinet-Schoof (PVV, VVD, BBB, NSC) vorig jaar aantreedt, steeg het algemene vertrouwen tijdelijk naar 44 procent. Die opleving bleek niet duurzaam: onder PVV-kiezers daalde het vertrouwen van 50% naar 14%, bij BBB van 57% naar 13%. VVD-stemmers blijven relatief positief, al zakte hun vertrouwen van 73% naar 53%. De NSC-aanhang is vrijwel verdwenen in de peilingen; de partij lijkt niet meer relevant.

Economie en inkomens
44 procent van de kiezers verwacht dat de economische situatie in Nederland volgend jaar verslechtert; slechts 7 procent voorziet groei. Vooral PVV-, BBB- en SP-kiezers zijn pessimistisch, en meer dan de helft van mensen met een minimuminkomen verwacht verslechtering — ondanks kabinetsprognoses van licht herstel in koopkracht in 2026.

Beleidsthema’s en maatregelen
De steun om Oekraïne te blijven steunen is toegenomen (63% nu vs. 58% een jaar geleden). Voor een CDA-plan om via belastingverhoging extra defensie-uitgaven te financieren is minder draagvlak (31% voor, 38% tegen). De spreidingswet, die gemeenten verplicht asielzoekers te verdelen, is verdeeld: 45% wil hem houden, 32% wil intrekking.

Beoordeling kabinet en toekomstverwachting
Het demissionaire kabinet scoort weinig vertrouwen: slechts 15% is tevreden. Premier Dick Schoof is bij 86% bekend en krijgt gemiddeld een 5,1; minister van Financiën Eelco Heinen scoort hetzelfde cijfer maar is slechts bij 31% bekend. Slechts 18% van de kiezers denkt dat de politiek na de verkiezingen van 29 oktober beter zal gaan functioneren; een aanzienlijk deel verwacht weinig verandering of weet het niet.