Wat is er aan de hand in Sudan? 5 vragen en antwoorden
In dit artikel:
Sinds 2023 woedt in Sudan een hevige burgeroorlog tussen de paramilitaire Rapid Support Forces (RSF) en het Sudanese leger (SAF). Wat begon als een machtsstrijd tussen RSF-leider Mohamed Hamdan Dagalo en legerchef Abdel Fattah al-Burhan over de integratie en positie van de RSF, escaleerde snel tot grootschalig geweld, met zware gevechten in Khartoem en in Darfur. De RSF, voortgekomen uit de beruchte Janjaweed-milities, wordt beschuldigd van willekeurige moorden, oorlogsmisdaden en etnische zuiveringen; de Verenigde Staten spreken zelfs van genocide tegen niet-Arabische bevolkingsgroepen.
De RSF nam begin november met forse tegenstand de stad El-Fasher in — de laatste grote stad die nog onder legercontrole stond — een stap die de EU als een “gevaarlijk kantelpunt” in het conflict bestempelde. Getuigen melden massamoorden, plunderingen en dat kinderen in bijzijn van ouders zijn doodgeschoten. Tienduizenden zijn gevlucht en miljoenen ontheemd.
Humanitair is de situatie catastrofaal: volgens hulporganisaties kampten in september ongeveer 21 miljoen Sudanezen (ruim 45% van de bevolking) met voedselonzekerheid; ongeveer 375.000 mensen leden aan catastrofale hongersnood. In vluchtelingenkampen zoals Tawila ontbreekt basale infrastructuur — schoon water, voedsel en sanitaire voorzieningen — en verspreiden ziektes zich. Derk Segaar van het Nederlandse Rode Kruis noemt de crisis “schrijnender dan ooit” en waarschuwt dat miljoenen levens op het spel staan.
Hulpverleners zijn zelf niet veilig: vijf Rode Kruis-vrijwilligers werden vermoord in Bara en drie anderen worden vermist. Meerdere wapenstilstandsvoorstellen en een in september door internationale bemiddelaars (VS, Egypte, VAE en Saudi-Arabië) voorgestelde tijdelijke humanitaire wapenstilstand van drie maanden zijn herhaaldelijk niet nageleefd. De RSF zegt open te staan voor gesprekken en heeft volgens eigen zeggen ingestemd met een bestand voor humanitaire hulp; de regering kondigde juist aan de strijd te zullen voortzetten en gaf aan zich te willen voorbereiden op verdere confrontaties.
De oorlog heeft Sudan verwoest, duizenden doden tot gevolg en veroorzaakt één van de ernstigste humanitaire rampen wereldwijd. Internationale betrokkenheid en een duurzame politieke oplossing zijn tot dusver onvoldoende om het geweld te stoppen.